Future search.

Future Search: veel betrokkenen met eigen ideeën komen tot een gezamenlijke visie

Soms kan je een groep mensen aanwijzen die wel een gezamenlijk belang hebben of beschikken over een gemeenschappelijke (bindende) factor, zonder dat er formele structuren zijn voor besluitvorming of uitvoering. Voorbeelden van dergelijke groepen zijn bewoners van een gebied of professionals die allen werkzaam zijn in een bepaald vakgebied (interessegroepen, vakgroepen). Iedereen leeft of werkt met elkaar zonder dat er sprake is van een duidelijke hiërarchie, gemeenschappelijke visie of onderling afgestemd beleid. Wanneer dit samenleven of samenwerken zonder grote problemen verloopt, wordt het gebrek aan gemeenschappelijkheid in het handelen of in de besluitvorming door de leden vaak niet als een gemis ervaren: wat er niet is en nooit is geweest hoef je ook niet te missen… “Het gaat toch goed zo?”

Er kunnen echter ook situaties ontstaan waarin het (door een deel van zo’n groep) wordt gewenst dat er wel bepaalde besluiten worden genomen of dat er wel handelend wordt opgetreden. Meestal vormt een kans of een bedreiging de directe aanleiding: bewoners willen de inrichting van hun gebied vormgeven of beschermen, professionals krijgen te maken met veranderende richtlijnen, bedreigingen in hun werk of met veranderende eisen of omstandigheden in de markt. In die situaties wordt het gebrek aan gemeenschappelijkheid en eenheid wel ervaren als een belemmering bij het realiseren van gemeenschappelijke besluiten en acties. Het manifesteert zich dan vaak als verlies van energie, gebrek aan daadkracht, onderlinge irritaties, het ontstaan van subgroepen en onderlinge verwijten.

Future Search

Future Search is een manier waarop allerlei belanghebbenden de tijd en ruimte krijgen om de gemeenschappelijke belangen en waarden te verkennen. En te bouwen aan relatie en vertrouwen, zodat die gemeenschappelijke waarden de start zijn van programma’s, acties of afspraken. Een dergelijk traject kost tijd, vooral de voorbereiding en uitvoering is intensief. Maar zo’n aanpak levert vooral heel veel tijdwinst op in de realisatie: wanneer alle betrokkenen elkaar begrijpen en vertrouwen, weten te vinden en het belang inzien van deze maatregelen op dit moment, gaat de uitvoering snel en doeltreffend.

Er is ook nog een ander resultaat..

In de uitvoering van een Future Search in het Berkeldal werden allerlei betrokken partijen verzameld om na te denken over de toekomst van de rivier de Berkel en de directe omgeving. Recreatieondernemers, natuurbeschermers, bewoners, boeren, landeigenaren maar ook ondernemers en overheden uit Nederland en Duitsland: iedereen was van de partij. Het heeft geleid tot begrip voor elkaars belangen, tot intensieve onderlinge contacten en tot een gemeenschappelijk beeld over de waarde van deze rivier voor de omgeving, de bewoners en gebruikers.

Enkele jaren na deze Future Search brak bij een fabriek een leiding, de inhoud stroomde in de Berkel. Massale vissterfte was het direct zichtbare gevolg. Een duivels dilemma ontstond: onmiddellijke sluiting van de fabriek zou de bron van deze vervuiling stoppen, maar zou leiden tot grote economische schade voor boeren uit de omgeving en voor de fabrikant. Maar de massale vissterfte en vervuiling van de Berkel moest ook worden gestopt. Als gevolg van het bestaande begrip voor elkaars belangen en de goede onderlinge contacten kon direct worden samengewerkt en werd een oplossing gezocht en gevonden die zowel de vervuiling indamde en stopte terwijl tegelijk de fabriek kon blijven draaien. De reflex (mede ingegeven door publicitaire druk van buiten) om alleen vanuit het deelbelang (van milieu, boer of fabrikant) te redeneren en daarmee het belang van andere betrokkenen te bagatelliseren, kon worden weerstaan. Dit verhaal leert dat de Future Search bijdraagt aan het gemeenschappelijk handelen in lastige situaties